Motor giảm tốc, còn được gọi là động cơ giảm tốc, motor hộp số hay động cơ hộp số, là một thiết bị truyền động cơ khí kết nối động cơ với tải truyền động. Motor giảm tốc có công dụng là giảm số vòng quay và tăng mô-men xoắn.
Motor giảm tốc là một thiết bị truyền động cơ khí, bao gồm hai bộ phận chính là động cơ điện và hộp giảm tốc.
Động cơ điện là bộ phận cung cấp năng lượng cho motor giảm tốc. Động cơ điện có thể là động cơ một pha, động cơ ba pha, động cơ không đồng bộ, động cơ đồng bộ,…
Hộp giảm tốc là bộ phận giảm số vòng quay và tăng mô-men xoắn của motor giảm tốc. Hộp giảm tốc có nhiều loại khác nhau, mỗi loại có cấu tạo và nguyên lý hoạt động riêng.
Cấu tạo của động cơ điện
Động cơ điện có cấu tạo gồm 2 phần chính là Stato và Roto.
- Stato là phần đứng yên của động cơ điện, bao gồm các cuộn dây của ba pha điện quấn trên các lõi sắt bố trí trên một vành tròn để tạo ra từ trường quay.
- Roto là phần quay của động cơ điện, bao gồm các cuộn dây quấn trên lõi thép.
Cấu tạo của hộp giảm tốc
Hộp giảm tốc có cấu tạo gồm các bộ phận chính sau:
- Đầu vào: Là nơi gắn với động cơ điện.
- Bộ truyền động: Là bộ phận giảm số vòng quay và tăng mô-men xoắn.
- Đầu ra: Là nơi gắn với tải.
Ứng dụng của motor giảm tốc
Motor giảm tốc là một thiết bị truyền động cơ khí, bao gồm hai bộ phận chính là động cơ điện và hộp giảm tốc. Động cơ điện là bộ phận cung cấp năng lượng cho motor giảm tốc. Hộp giảm tốc là bộ phận giảm số vòng quay và tăng mô-men xoắn của motor giảm tốc.
Motor giảm tốc được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm: Công nghiệp chế biến, Công nghiệp sản xuất, Công nghiệp xây dựng, Công nghiệp nông nghiệp, Công nghiệp vận tải, Công nghiệp dịch vụ:
- Dây chuyền sản xuất công nghiệp: Máy trộn, máy khuấy, máy đóng gói, máy uốn ống, máy cán thép, máy dệt, máy in, máy sản xuất giấy, máy sản xuất thực phẩm.
- Máy móc, thiết bị sản xuất: Máy khoan, máy cắt, máy hàn, máy tiện, máy phay, máy nâng hạ, máy vận chuyển, máy đóng cọc.
- Máy móc, thiết bị xây dựng: Máy trộn bê tông, máy khoan bê tông, máy cắt bê tông, máy nâng hạ, máy vận chuyển, máy đóng cọc.
- Máy móc, thiết bị nông nghiệp: Máy cày, máy bừa, máy gặt, máy xay xát, máy tưới tiêu.
- Máy móc, thiết bị vận tải: Tàu thuyền, ô tô, xe máy, máy bay.
- Máy móc, thiết bị dịch vụ: Máy rửa xe, máy hút bụi, máy nâng hàng, máy vận chuyển hàng, máy đóng gói hàng.
Ưu điểm của motor giảm tốc
Motor giảm tốc là một thiết bị truyền động cơ khí, bao gồm hai bộ phận chính là động cơ điện và hộp giảm tốc. Động cơ điện là bộ phận cung cấp năng lượng cho motor giảm tốc. Hộp giảm tốc là bộ phận giảm số vòng quay và tăng mô-men xoắn của motor giảm tốc.
Motor giảm tốc có nhiều ưu điểm nổi bật, bao gồm:
- Tăng mô-men xoắn: Motor giảm tốc có thể giúp tăng mô-men xoắn của động cơ điện lên nhiều lần, giúp máy móc vận hành dễ dàng hơn.
- Giảm tốc độ: Motor giảm tốc có thể giúp giảm tốc độ quay của động cơ điện xuống mức mong muốn, giúp máy móc hoạt động an toàn hơn.
- Tăng hiệu suất: Motor giảm tốc có thể giúp tăng hiệu suất của máy móc, giúp tiết kiệm năng lượng.
- Tăng tuổi thọ: Motor giảm tốc có thể giúp tăng tuổi thọ của máy móc, giúp giảm chi phí bảo dưỡng.
Cụ thể, các ưu điểm của motor giảm tốc được thể hiện như sau:
- Tăng mô-men xoắn: Motor giảm tốc có tỷ số truyền lớn, giúp giảm tốc độ quay của động cơ điện và tăng mô-men xoắn đầu ra. Điều này giúp máy móc có thể vận hành dễ dàng hơn, đặc biệt là các ứng dụng yêu cầu lực kéo lớn như nâng hạ, kéo, cán,…
- Giảm tốc độ: Motor giảm tốc có thể giúp giảm tốc độ quay của động cơ điện xuống mức mong muốn. Điều này giúp máy móc hoạt động an toàn hơn, tránh gây ra các tai nạn do tốc độ quay quá cao.
- Tăng hiệu suất: Motor giảm tốc có thể giúp tăng hiệu suất của máy móc. Nguyên nhân là do motor giảm tốc giúp máy móc hoạt động với tốc độ quay phù hợp, tránh hao phí năng lượng.
- Tăng tuổi thọ: Motor giảm tốc có thể giúp tăng tuổi thọ của máy móc. Nguyên nhân là do motor giảm tốc giúp máy móc hoạt động với tốc độ quay phù hợp, tránh gây ra các rung động và va đập làm giảm tuổi thọ của máy móc.
Ngoài ra, motor giảm tốc còn có một số ưu điểm khác như:
- Kích thước nhỏ gọn: Motor giảm tốc có kích thước nhỏ gọn, giúp tiết kiệm không gian lắp đặt.
- Trọng lượng nhẹ: Motor giảm tốc có trọng lượng nhẹ, giúp dễ dàng vận chuyển và lắp đặt.
- Chi phí hợp lý: Motor giảm tốc có chi phí hợp lý, phù hợp với nhiều nhu cầu sử dụng.
Phân loại motor giảm tốc
Motor giảm tốc được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm:
- Phân loại theo cấp truyền động: Động cơ giảm tốc được phân loại theo cách này sẽ được chia thành nhiều dòng tùy theo cấp truyền động. Cấp truyền động càng cao thì tỷ số truyền càng lớn, tức là tốc độ quay càng giảm và mô-men xoắn càng tăng.
- Phân loại theo nguyên lý truyền động: Với những motor điện giảm tốc có bánh răng và bánh vít trục vít sẽ được chia thành các loại như: động cơ giảm tốc bánh răng, giảm tốc hành tinh,…
Phân loại theo kiểu dáng lắp đặt:
- Motor giảm tốc theo kiểu chân để (SH): Loại này có chân đế để lắp đặt, thường được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu tải trọng lớn.
- Motor giảm tốc theo kiểu mặt bích (SV): Loại này có mặt bích để lắp đặt, thường được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu độ chính xác cao.
Phân loại theo thông số kỹ thuật:
- Dựa vào công suất của hộp giảm tốc: Động cơ giảm tốc được phân loại theo công suất của hộp giảm tốc, bao gồm các loại như: 0.1 kW, 0.2 kW, 0.37 kW, 0.75 kW, 1.5 kW, 2.2 kW, 3 kW, 4 kW, 5.5 kW,…
- Dựa vào kiểu dáng: Động cơ giảm tốc được phân loại theo kiểu dáng, bao gồm các loại như: motor giảm tốc bánh răng, motor giảm tốc hành tinh, motor giảm tốc cyclo, motor giảm tốc trục vít,…
- Dựa vào tỉ số truyền: Động cơ giảm tốc được phân loại theo tỉ số truyền, bao gồm các loại như: motor giảm tốc tỉ số truyền thấp, motor giảm tốc tỉ số truyền trung bình, motor giảm tốc tỉ số truyền cao,…
Các loại motor giảm tốc phổ biến
Dựa theo các tiêu chí phân loại trên, có thể kể đến một số loại motor giảm tốc phổ biến hiện nay như sau:
- Motor giảm tốc bánh răng: Đây là loại motor giảm tốc phổ biến nhất, được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau. Motor giảm tốc bánh răng có cấu tạo đơn giản, dễ lắp đặt và bảo trì.
- Motor giảm tốc hành tinh: Motor giảm tốc hành tinh có cấu tạo nhỏ gọn, tỷ số truyền lớn, phù hợp với các ứng dụng yêu cầu tải trọng lớn và tốc độ quay thấp.
- Motor giảm tốc cyclo: Motor giảm tốc cyclo có cấu tạo đơn giản, giá thành rẻ, phù hợp với các ứng dụng yêu cầu tốc độ quay thấp và mô-men xoắn lớn.
- Motor giảm tốc trục vít: Motor giảm tốc trục vít có tỷ số truyền lớn, phù hợp với các ứng dụng yêu cầu tải trọng lớn và tốc độ quay rất thấp.
Cách chọn motor giảm tốc phù hợp
Motor giảm tốc là thiết bị truyền động cơ khí, được sử dụng để giảm tốc độ quay của động cơ điện và tăng mô-men xoắn. Motor giảm tốc được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau, từ máy móc công nghiệp đến thiết bị gia dụng.
Để lựa chọn được motor giảm tốc phù hợp, cần cân nhắc các yếu tố sau:
- Công suất động cơ: Công suất động cơ phải phù hợp với tải trọng cần truyền động. Nếu công suất động cơ quá nhỏ, motor sẽ không thể kéo tải và có thể bị quá tải, cháy hỏng. Nếu công suất động cơ quá lớn, sẽ gây lãng phí năng lượng.
- Tỷ số truyền: Tỷ số truyền là tỷ lệ giữa tốc độ quay đầu vào và tốc độ quay đầu ra của motor giảm tốc. Tỷ số truyền càng lớn thì tốc độ quay đầu ra càng chậm và mô-men xoắn đầu ra càng lớn. Tỷ số truyền của motor giảm tốc phải phù hợp với tốc độ quay và mô-men xoắn yêu cầu của ứng dụng.
- Kiểu lắp đặt: Motor giảm tốc có nhiều kiểu lắp đặt khác nhau, bao gồm chân đế, mặt bích, trục vít,… Kiểu lắp đặt của motor giảm tốc phải phù hợp với yêu cầu lắp đặt của ứng dụng.
- Giá thành: Giá thành của motor giảm tốc phụ thuộc vào công suất, tỷ số truyền, kiểu lắp đặt và thương hiệu.
Các bước lựa chọn motor giảm tốc
Để lựa chọn được motor giảm tốc phù hợp, có thể thực hiện theo các bước sau:
- Xác định tải trọng cần truyền động.
- Xác định tốc độ quay đầu ra của motor giảm tốc.
- Tính toán công suất động cơ.
- Lựa chọn tỷ số truyền của motor giảm tốc.
- Lựa chọn kiểu lắp đặt của motor giảm tốc.
- Lựa chọn thương hiệu và nhà cung cấp motor giảm tốc.
Lưu ý khi lựa chọn motor giảm tốc
Khi lựa chọn motor giảm tốc, cần lưu ý một số điểm sau:
- Nên chọn motor giảm tốc có thương hiệu uy tín, có chế độ bảo hành tốt.
- Nên chọn motor giảm tốc có chất lượng cao, được sản xuất từ vật liệu bền bỉ.
- Nên chọn motor giảm tốc có khả năng chịu được tải trọng và môi trường làm việc của ứng dụng.