Động cơ xoay chiều 3 phase là thiết bị được sử dụng phổ biến trong công nghiệp cũng như trong đời sống hằng ngày hiện nay. Vậy mô tơ xoay chiều 3 pha có những đặc điểm gì, cấu tạo ra sao, nguyên lý hoạt động như thế nào…. ? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích giúp bạn đọc có cái nhìn khách quan nhất về thiết bị này.
Khái niệm của động cơ điện xoay chiều ba phase là gì?
Động cơ điện xoay chiều ba phase là mô tơ điện không đồng bộ điện sử dụng dòng điện xoay chiều 3 pha, được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp, các dây chuyền sản xuất lớn (máy bơm ly tâm trục đứng, motor giảm tốc, trục ngang,…).
Khi ta cho dòng điện ba phase đi qua nam châm điện được đặt lệch nhau trên 1 vòng tròn, nó sẽ sinh ra từ trường quay. Cách bố trí các cuộn dây cũng tương tự như trong máy phát điện ba pha, nhưng có điểm khác là trong mô tơ điện người ta đưa dòng điện từ ngoài vào các cuộn dây 1, 2, 3.
Khi đấu mô tơ điện xoay chiều ba phase vào lưới điện ba pha thì từ trường quay gây ra làm cho rôto quay trên trục. Chuyển động quay của roto được trục máy truyền ra ngoài và nó được dùng cho mục đích vận hành các máy móc, công cụ hoặc các cơ cấu chuyển động khác.
Cấu tạo của động cơ xoay chiều 3 phase là gì?
Động cơ điện xoay chiều 3 pha có cấu tạo gồm 2 bộ phận chính: stato và roto
- Phần stato
Stator được người ta làm từ việc ghép các tấm thép kỹ thuật điện mỏng bên trong có xẻ rãnh hoặc khối thép đúc.
- Phần Rotor
Bộ phận roto là phần quay được của động cơ, nó được ghép từ nhiều thanh kim loại chung, tạo thành một chiếc lồng hình trụ. Roto được chia thành 2 loại, đó là roto lồng sốc (được tạo thành bởi nhiều thanh kim loại song song) và roto dây quấn
Nguyên lý làm việc của động cơ điện xoay chiều 3 pha là gì?
Nguyên lý làm việc của động cơ điện xoay chiều 3 pha là: khi ta cho dòng điện 3 phase có tần số f vào 3 dây quấn stato, nó sẽ tạo ra từ trường quay có tốc độ là n1 = 60f/p. Từ trường quay này sẽ cắt các thanh dẫn của dây quấn roto và cảm ứng các sức điện động. Phần dây quấn roto được nối kín mạch. Bởi vậy, sức điện động cảm ứng sẽ sinh ra dòng điện ở các thanh dẫn roto. Lực tác dụng tương hỗ từ trường quay của máy và thanh dẫn có mang dòng điện roto, làm rotor quay với tốc độ n < n1 và cùng chiều với n1. Tốc độ từ trường quay n1 luôn có tốc độ quay lớn hơn roto n. Nếu tốc độ của chúng bằng nhau, dây quấn rotor sẽ không có sức điện động và dòng điện cảm ứng, khi đó lực điện từ là bằng 0.
Hệ số trượt của tốc độ sẽ là: s = (n1-n)/n1
Tốc độ của động cơ: n= 60f/p.(1-s) (vòng/phút)
Công dụng của động cơ điện xoay chiều 3 phase ở trong đời sống của con người
Mô tơ điện xoay chiều ba phase được ứng dụng rất nhiều trong các lĩnh vực công nghiệp nhờ sử dụng điện áp ba phase ở tần số 50Hz giúp động cơ hoạt động ổn định.
Một vài công dụng chính của mô tơ điện xoay chiều ba phase:
- Mô tơ máy bơm nước 3 phase.
- Mô tơ phát điện xoay chiều.
- Mô tơ giảm tốc.
- Mô tơ kéo.
- Máy bơm nước: dùng cho nồi hơi, dùng cho tháp tản nhiệt, hệ thống PCCC, cấp nước dây chuyền sản xuất,…
- Mô tơ giảm tốc: dây chuyền sản xuất sắt thép, mô tơ máy tời trong xây dựng, sản xuất phân bón,…
- Mô tơ kéo: có tốc độ cao do đó thường dùng cho các loại máy bơm nước.