Động cơ 3 pha chi tiết cấu tạo, ứng dụng và phân loại

Motor điện 3 pha 315KW 420HP

Motor điện 3 pha 250KW 340HP

Motor điện 3 pha 200KW 270HP

Motor điện 3 pha 160KW 220HP

Motor điện 3 pha 132KW 180HP

Motor điện 3 pha 110KW 150HP

Động cơ 3 pha là thiết bị được sử dụng chủ yếu trong công nghiệp, hoạt động dựa trên nguyên lý từ trường quay của dòng điện 3 pha. Động cơ 3 pha có nhiều ưu điểm như hiệu suất cao, dễ sản xuất, giá thành rẻ,… Động cơ 3 pha là thiết bị điện không đồng bộ sử dụng nguồn điện 3 pha, được sử dụng chủ yếu trong công nghiệp. Động cơ 3 pha có nhiều ưu điểm như hiệu suất cao, dễ sản xuất, giá thành rẻ,…

Cấu tạo động cơ 3 pha

Động cơ 3 pha là một dạng máy điện không đồng bộ chạy bằng dòng điện xoay chiều 3 pha. Khác với động cơ điện 1 chiều được sử dụng trong dân dụng, động cơ 3 pha thường được sử dụng trong các dây chuyền sản xuất quy mô lớn ở các ngành công nghiệp.

Cấu tạo động cơ 3 pha bao gồm 2 phần chính là:

Stator: Là phần đứng yên, được ghép từ các tấm thép kỹ thuật điện siêu mỏng, bên trong xé rãnh hoặc được làm từ khối thép đúc. Trong stator có 3 cuộn dây điện quấn trên lõi sắt, tạo thành một vòng tròn giúp sinh ra từ trường quay.
Rotor: Là phần quay, có dạng hình trụ rỗng, được tạo thành từ các thanh kim loại. Trong động cơ, roto được chia thành 2 loại là roto lồng sóc và dây quấn.

Phần stator

Stator bao gồm các thành phần sau:

Lõi thép: Được ghép từ các tấm thép kỹ thuật điện siêu mỏng, bên trong xé rãnh hoặc được làm từ khối thép đúc. Các tấm thép được ghép lại với nhau bằng đinh tán hoặc hàn.
Cuộn dây stator: Là các cuộn dây điện được quấn trên lõi thép. Mỗi cuộn dây stator tương ứng với một pha của nguồn điện 3 pha.
Vỏ stator: Là phần bao bọc bên ngoài stator, được làm bằng thép hoặc nhôm.

Phần rotor

Rotor bao gồm các thành phần sau:

Lõi thép: Được làm bằng thép đúc hoặc thép rèn.
Cuộn dây rotor: Là các cuộn dây điện được quấn trên lõi thép. Cuộn dây rotor có thể là cuộn dây lồng sóc hoặc cuộn dây dây quấn.
Vỏ rotor: Là phần bao bọc bên ngoài rotor, được làm bằng thép hoặc nhôm.

Phân loại động cơ 3 pha

Động cơ 3 pha là một thiết bị điện cơ, sử dụng nguồn điện 3 pha để tạo ra mô-men quay. Động cơ 3 pha được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp, sản xuất, nông nghiệp,…

Có nhiều cách để phân loại động cơ điện 3 pha, tùy theo tiêu chí phân loại. Một số cách phân loại động cơ 3 pha phổ biến như sau:

Phân loại theo mục đích sử dụng:

Động cơ 3 pha thông dụng: Sử dụng trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực công nghiệp cần động cơ để sản xuất.
Động cơ 3 pha phòng cháy nổ: Phù hợp làm việc tại các nơi dễ cháy nổ, không khí nhiễm CH4, C2H2 dễ bắt lửa.
Động cơ 3 pha có phanh thắng: Giúp động cơ dừng ngay lặp tức khi gặp sự cố, đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Động cơ 3 pha thay đổi được tốc độ: Có thể thay đổi tốc độ quay của động cơ để phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Động cơ 3 pha ruột quấn, cẩu trục, tời hàng: Là loại động cơ công suất cao, chuyên dùng để nâng hạ vật nặng.

Phân loại theo tốc độ quay

Động cơ 3 pha tua nhanh 2 pole: Có tốc độ quay 2800 vòng/phút.
Động cơ 3 pha tua chậm 4 pole: Có tốc độ quay 1400 vòng/phút.
Động cơ 3 pha tua nhanh 6 pole: Có tốc độ quay 900 vòng/phút.
Động cơ 3 pha tua nhanh 8 pole: Có tốc độ quay 700 vòng/phút.

Xem thêm: Động cơ 3 pha

Phân loại theo chế độ vận hành của động cơ

Chế độ vận hành thường xuyên, liên tục: Sử dụng động cơ liên tục trong thời gian dài.
Chế độ vận hành ít, trong thời gian ngắn: Sử dụng động cơ trong thời gian ngắn, nghỉ ngơi giữa các chu kỳ làm việc.
Chế độ vận hành dựa vào chu kỳ động cơ: Sử dụng động cơ theo chu kỳ nhất định, có thời gian nghỉ.

Phân loại theo công suất

Động cơ 3 pha công suất nhỏ: Có công suất từ 0,09kW đến 10kW.
Động cơ 3 pha công suất trung bình: Có công suất từ 10kW đến 100kW.
Động cơ 3 pha công suất lớn: Có công suất từ 100kW trở lên.

Phân loại theo đặc tính cơ khí:

Động cơ 3 pha không đồng bộ: Loại động cơ điện phổ biến nhất, chiếm hơn 90% tổng số động cơ điện được sản xuất.
Động cơ 3 pha đồng bộ: Loại động cơ điện có tốc độ quay không đổi, không bị ảnh hưởng bởi tải.
Động cơ 3 pha servo: Loại động cơ điện có khả năng điều khiển tốc độ, momen quay một cách chính xác.

Cách đấu dây động cơ 3 pha

Để đấu dây động cơ điện 3 pha, cần xác định đầu dây động cơ và cách đấu dây phù hợp với điện áp của động cơ và điện áp của nguồn điện.

Xác định đầu dây động cơ điện 3 pha

Động cơ điện 3 pha có 6 đầu dây, được đánh dấu từ 1 đến 6. Trong đó, 3 dây đầu là dây pha, 3 dây cuối là dây trung tính.

Có 2 cách xác định đầu dây động cơ điện 3 pha:

1. Sử dụng đồng hồ VOM

Để xác định đầu dây động cơ điện 3 pha bằng đồng hồ VOM, cần thực hiện theo các bước sau:

Chuẩn bị đồng hồ VOM, điều chỉnh thang điện trở bằng X1.
Đo từng cặp dây, dây nào lên là một cặp, và sau đó đánh dấu để ký hiệu lại từng cặp.
Lấy 2 cặp dây còn lại (3 và 4, 5 và 6) lần lượt đem chạm vào 2 đầu âm dương của cục pin.
Nếu đồng hồ chạy lên dần theo chiều thuận thì dây ở cực dương chính là dây dương (tức là đầu đầu) còn dây ở cực âm của cục pin chính là đầu cuối.
Còn nếu đồng hồ thang đo chạy ngược lại, thì đầu 3 sẽ là cuối, còn đầu 4 là đầu dương.

2. Sử dụng cầu chì
Để xác định đầu dây động cơ điện 3 pha bằng cầu chì, cần thực hiện theo các bước sau:

Chuẩn bị cầu chì, dây dẫn, nguồn điện.
Nối đầu dây nguồn vào 2 đầu của cầu chì.
Nối đầu dây động cơ vào 2 đầu còn lại của cầu chì.
Bật nguồn điện, nếu cầu chì không bị đứt thì dây đó là dây dương.
Lặp lại các bước trên để xác định các dây còn lại.

Cách đấu dây động cơ điện 3 pha

Có 2 cách đấu dây động cơ điện 3 pha là đấu hình sao và đấu hình tam giác.

Đấu dây động cơ điện 3 pha hình sao:

Đấu dây động cơ điện 3 pha hình sao được sử dụng khi điện áp của động cơ và điện áp của nguồn điện là như nhau.

Xem thêm: Giảm tốc 3 pha

Cách đấu dây động cơ điện 3 pha hình sao như sau:

Nối đầu dây pha của động cơ với đầu dây pha của nguồn điện.
Nối đầu dây trung tính của động cơ với đầu dây trung tính của nguồn điện.

Đấu dây động cơ điện 3 pha hình tam giác

Đấu dây động cơ điện 3 pha hình tam giác được sử dụng khi điện áp của động cơ thấp hơn điện áp của nguồn điện.

Cách đấu dây động cơ điện 3 pha hình tam giác như sau:

Nối đầu dây pha thứ nhất của động cơ với đầu dây pha thứ hai của động cơ.
Nối đầu dây pha thứ ba của động cơ với đầu dây pha thứ nhất của nguồn điện.
Nối đầu dây pha thứ hai của động cơ với đầu dây pha thứ ba của nguồn điện.

Lưu ý khi đấu dây động cơ điện 3 pha

Khi đấu dây động cơ điện 3 pha, cần đảm bảo đúng cực tính của các dây.
Không được đấu dây động cơ điện 3 pha với nguồn điện 1 pha.
Nên sử dụng cầu chì hoặc thiết bị bảo vệ khác để tránh trường hợp quá tải.

Ứng dụng động cơ điện 3 pha

Động cơ điện 3 pha không đồng bộ là loại động cơ điện sử dụng dòng điện xoay chiều 3 pha để tạo ra mô-men quay. Động cơ này có nhiều ưu điểm như công suất lớn, vận hành ổn định, hiệu suất cao,… nên được ứng dụng rộng rãi trong thực tế.

Ứng dụng động cơ điện 3 pha trong sản xuất

Động cơ điện 3 pha không đồng bộ được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất công nghiệp. Nhờ sử dụng điện áp 3 pha ở tần số 50Hz mà động cơ có thể hoạt động ổn định, đáp ứng được nhu cầu của các dây chuyền sản xuất lớn.

Một số ứng dụng động cơ điện 3 pha

Động cơ của máy bơm nước 3 pha: Chuyên cung cấp nước cho dây chuyền sản xuất, dùng cho nồi hơi, các loại tháp tản nhiệt, đặc biệt là hệ thống PCCC,…
Motor giảm tốc 3 pha: Dùng trong dây chuyền sản xuất phân bón, công nghệ sản xuất sắt thép, motor 3 pha của máy tời dùng trong xây dựng,…
Motor kéo 3 pha: động cơ 3 pha được sử dụng cho động cơ của các loại máy bơm nước do nó có tốc độ cao,…